Dominique Haijtema, psycholoog en journalist, is al meer dan twintig jaar op zoek naar het antwoord op deze vraag. Ze is er stad en land voor afgereisd en interviewde de ‘groten der aarde’.
Onderstaand een kort overzicht van de gesprekken die de meeste indruk op haar hebben gemaakt. Ongetwijfeld is dit herkenbaar voor senior leiders en kunnen beginnend leidinggevenden hier tips en inzichten uithalen.
Stephen Covey (Amerikaanse managementgoeroe die inmiddels is overleden)
Kritiek geven, klagen, vergelijken en de competitie aangaan. Gedrag dat geluk en effectiviteit in de weg staat. De remedie is eerlijkheid, verantwoordelijkheid, integriteit, samenwerking en respect.
Hiermee bouw je als leider aan vertrouwen. ‘Hoge kwaliteit komt van hoog vertrouwen. En vertrouwen is niet iets wat je kunt faken. Dat krijg je alleen door geloofwaardigheid.’
Henry Mintzberg (Canadese managementwetenschapper)
Hij is enorm kritisch over de buitensporige beloningen voor de top. Die vinden namelijk hun bijdrage aan het bedrijf honderden keren meer waard dan die van een medewerker.
Een leider moet het goede voorbeeld geven, zegt hij tegen Haijtema. ‘Iemand die een buitensporige beloning accepteert, is per definitie geen leider.’
Simon Sinek (Amerikaanse bestsellerauteur en antropoloog)
Bij alle grote conflicten in de wereld is er een gebrek aan interesse voor de ander. Hij vraagt zich af waar de leiders zijn die ons leren luisteren in plaats van schreeuwen. ‘Jij denkt dat de ander stom is, maar die denkt hetzelfde over jou.’ Allebei denken jullie gelijk te hebben.
Je hoeft het niet met elkaar eens te zijn, fundamenteel oneens zijn is ook oké, maar probeer dan toch te luisteren en te begrijpen. Daarmee voelt ook de ander zich begrepen. Goed luisteren is de enige manier om conflicten op te lossen. En het is de belangrijkste kwaliteit van een leider.
Charles Handy (Ierse sociaal filosoof die in 2024 is overleden)
Hij zag weinig goede leiders in het bedrijfsleven en miste betrokkenheid, die hij wel zag bij het onderwijs en de non-profit. Bedrijven moeten meer bewijzen dat ze van toegevoegde waarde zijn in de samenleving. Goede leiders snappen dat.
Ze hebben een missie die verder gaat dan het verhogen van de aandeelhouderswaarde en het tevredenstellen van de aandeelhouders. ‘Als je geen doel hebt dat je nastreeft, ben je overgeleverd aan de krachten van de wind.’
Warren Bennis (Amerikaanse hoogleraar die inmiddels is overleden)
Leiders kunnen blind zijn voor relevante informatie. De Amerikaanse hoogleraar heeft nooit begrepen waarom deze informatie genegeerd wordt. Effectieve leiders hebben de belangrijke taak om op zoek te gaan naar tegenstrijdige informatie.
Het cirkeltje intimi dat je om je heen verzamelt, is niet betrouwbaar genoeg. Die vertellen je waarschijnlijk wat je wilt horen. Je hebt er meer aan om zelf oplettend te zijn: iemand die observeert en alles in zich opneemt wat anderen over het hoofd zien.
Barbara Kellerman (Amerikaanse Harvard professor)
‘Als Donald Trump weer president wordt, zal het alleen maar erger worden.’ Ze begrijpt niet waarom machtsmisbruik, intimidatie, incompetentie en corruptie al zo lang worden geaccepteerd.
Slecht leiderschap vindt ze een sociale ziekte. Kellerman pleit voor meer aandacht voor de donkere kant van leiderschap. Vooral om dat in een vroeg stadium de kop in te drukken. Maar de andere kant opkijken en zwijgen bij misstanden is ook de volgers aan te rekenen. Iemand volgen is namelijk eveneens een verantwoordelijkheid.
Brené Brown (Amerikaanse hoogleraar en onderzoeker)
Ze ziet vooruitgang. Over kwetsbaarheid kan onder leiders inmiddels gesproken worden, maar ze lijden nog altijd onder hun grootste angst: overbodig worden. Om niet gekwetst te worden, trekken ze hun harnas aan.
Perfectionisme is zo’n harnas, of keihard werken, allemaal om te laten zien dat je de moeite waard bent. ‘Maar als je jezelf en je onzekerheden niet laat zien, ontstaat juist afstand en onbegrip en ben je ironisch genoeg op de snelste weg om overbodig te raken.’
Adam Grant (Amerikaanse organisatiepsycholoog)
Tel een keer op hoe vaak leiders het woord ‘ik’ gebruiken wanneer ze over het succes van hun organisatie vertellen. Narcisme komt bijna twee keer zo vaak voor in de boardroom dan op de werkvloer.
‘Wij verwarren zelfvertrouwen met competenties, zelfverzekerdheid met geloofwaardigheid, en kwantiteit met kwaliteit.’ Veel leiders gedragen zich als een prediker, politicus of aanklager. Ze dringen anderen hun mening op, willen overtuigen en verdedigen oude standpunten. Ze kunnen zich beter opstellen als een wetenschapper: onderzoekend en nieuwsgierig.
Rosabet Moss Kanter (Amerikaanse managementdenker)
Zij wijt bijna alle problemen in de wereld aan het feit dat iemand beslist dat een bepaald terrein zijn of haar persoonlijk eigendom is. En daardoor denkt geen verantwoordelijkheid te hebben voor anderen.
Fouten worden problemen die verzwegen moeten worden in plaats van er publiekelijk voor uit te komen. ‘Dat zijn geen mensen die leiderschap vertonen om de wereld beter te maken.’ Wat dringend nodig is, zegt ze tegen Haijtema, zijn mensen die anderen inspireren en verantwoordelijkheid nemen voor de toestand van de wereld.
Kay Pollak (Zweedse filmregisseur)
‘Je moet proberen vanuit liefde leiding te geven en niet vanuit angst.’ Hij ziet angst, die zich uit in woede, arrogantie of jaloezie, als een schreeuw om aandacht en liefde. Zo moeten leiders naar hun mensen kijken: dit is iemand die liefde geeft of vraagt.
Sonja van Beveren (leiderschapscoach)
Wat is leiderschap volgens mij?
Leiderschap is de vaardigheid van managers, teammanagers om leiding te geven aan een groep mensen. Het is het proces om je doelen en visie helder te krijgen voor het resultaat dat je wilt bereiken en het proces om je medewerkers te inspireren en stimuleren om deze doelen te realiseren.
En wil je leren om een goede leider te worden en te zijn? Lees dan vooral mijn boek:
Beginnen met leidinggeven doe je zo!
Geef een reactie